۶– چرا عایق‌کاری یا ایزو لاسیون با پشم‌شیشه بهترین گزینه است ؟
امروزه درک لزوم عایق‌کاری و ایزو لاسیون برای همگان میسر است اما دلیل اقبال عمومی و روز افزون به تولید و مصرف عایقهای پشم‌شیشه در ممالک صنعتی و مترقی چیست ؟ با نگاهی به ویژگیهای ماهوی پشم‌شیشه و مزیتهای این کالای ارزشمند به درک بهتر موضوع نائل خواهیم شد.
۶-۱ – ضریب انتقال حرارت (Valueλ)
هدایت حرارتی عایق پشم‌شیشه با دو عامل ضخامت و دانسیته رابطه معکوس دارد. چنانچه در عایق‌کاری در مورد ضخامت عایق با محدودیت روبرو باشیم استفاده از عایق پشم‌شیشه با دانسیته بالاتر توصیه می شود. چگالی پشم‌شیشه با مقاومت حرارتی آن تا محدوده ۷۰ کیلوگرم رابطه مستقیم دارد بدین معنی که استفاده از عایقی با این چگالی از نظر حرارتی کاراترین و از نظر اقتصادی به صرفه ترین است. این موضوع باعث شده است که هزینه عایق‌کاری با پشم‌شیشه از گروه پشم های معدنی در مقایسه با سایر زیر مجموعه های این گروه بیش از ۴۰ درصد کاهش یابد در حالیکه عملکرد کل حفظ شده است.
لازم به ذکر است که عایقهایی با محدوده دانسیته مذکور از سختی و فشردگی برخوردار بوده و براحتی می توان بارهای متعارف در ساختمان و تأسیسات را تحمل نماید. لیکن حسب تقاضا کالاهایی پشم‌شیشه با دانسیته kg/m۳ ۱۴۰ نیز قابل تولید است.
۶-۲– خاصیت جذب صوت
در یک طراحی صحیح در اجزا، ساختمان اسفاده از پشم‌شیشه تا ۳۰ دسی بل صدا را کاهش می دهد این در حالی است با کاهش هر ۵ دسی بل، شدت صوت به نصف کاهش می یابد این کاهش ناشی از افت انتقال صدا (TL) و از ویژگیهای بارز این ماده است. ضریب جذب صدا (ά) در پشم‌شیشه بدلیل ظرفیت الیاف متشکله آن، بیش از ۹/۰ در محدوده فرکانسهای آزار دهنده است.
۶-۳– رفتار در برابر آتش
یک عایق خوب در حالیکه از ویژگیهای مطلوب عدم انتقال حرارت و صوت برخوردار است، بسیار اهمیت دارد که چنانچه در معرض گرمای غیر متعارف قرار گیرد (چیزی که در اماکن مسکونی، اداری و آموزشی بسیار محتمل اس)، اولاً شعله ور نشده و به گسترش آتش کمک نکند و ثانیاً عاری از انتشار گازهای سمی و مهلک باشد. بر اساس استاندارد های معتبر اروپا و آمریکا پشم‌شیشه بدین لحاظ در گروه A (غیر آتشگیر) قرار دارد و علاوه بر اینکه بر حسب ماهیت، هیچگونه گاز سمی آزاد نمی کند، در مواقع آتش سوزی، می تواند با حفاظت سازه فلزی ساختمان از گرمای زیاد و بنابراین خمیری شده و کاهش مقاومت مکانیکی آن و مالاً فرو ریختن بنا، تا ساعتها جلوگیری نماید.
۶-۴– سلامت کاری در عایق‌کاری یا ایزو لاسیون با پشم‌شیشه
آزبست با وجود استفاده گسترده در ساختمانی از جمله سقفهای کرکره ای موقت و لوله های بخاری سرطان زا بوده و سلامتی انسان را تهدید می کند، لیکن بر خلاف تصور عامه در تولید الیاف معدنی از جمله پشم‌شیشه به هیچ عنوان و با هیچ نسبتی از ماده آزبست استفاده نمی شود.
در طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی و آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) وابسته به سازمان ملل که موارد را به لحاظ ریسک سلامتی به پنج گروه طبقه بندی نموده است، پشم‌شیشه در گروه ۳ یا ‹‹ غیر قابل تلقی به سرطان زایی ›› و همطبقه با چای قرار دارد. این در حالی است که در طبقه ۱ آزبست و استعمال سیگار قرار داشته و صریحاً سرطان زا عنوان شده است.
|
مثالها |
تعریف |
گروه |
|
بنزین، آزبست، استعمال تنباکو |
عامل سرطان زا است |
۱ |
|
دود موتور دیزل |
عامل به احتمال زیاد سرطان زا است |
A ۲ |
|
قهوه، بنزین |
عامل ممکن است باعث سرطان شود |
B ۲ |
|
کافئین، چای |
عامل غیر قابل تلقی به سرطان زایی است |
۳ |
|
Caprolactam |
عامل به احتمال زیاد سرطان زا نیست |
۴ |
جهت اطلاعات بیشتر می توانید به مراجع قانونی و بین المللی زیر مراجعه فرمائید :
مشخصات فنی و خصوصیات انواع عایقهای حرارتی و صوتی پشم‌شیشه به عنوان یکی از سه زیر مجموعه عایق های الیافی (Mineral Wool) بشرح ذیل میباشد :
· وزن مخصوص (دانسیته) : پشم‌شیشه به دلیل دارابودن شبکه الیافی ظریف و بلند (حدود ۵ میکرون) و امکان نگهداری هوا در بین الیاف شیشه در دانسیته های مختلف قابل تولید میباشد. این محدوده بین ۱۰ تا ۱۱۰ کیلوگرم برمتر مکعب را شامل می گردد. نکته اساسی قابل توجه در این خصوص میزان اپتیمم این شاخص و ارتباط آن با فاکتور ضریب هدایت حرارتی (k ({مهمترین خصوصیت یک عایق } میباشد که در مورد پشم‌شیشه حدود دانسیته ۵۰- ۶۰ کیلوگرم بر مترمکعب است این بدین معناست که بهترین یا بعبارتی کمترین ضرایب هدایت حرارتی (حدود w/m°c ۳۱ ۰/۰) دراین محدوده بدست می آید که این رقم برای سایر پشم های معدنی مثل پشم سنگ و سرباره در دانسیته های بالاتر از ۸۰ حاصل می گردد که این امر می تواند از حیث اقتصادی و قیمت تمام شده کالا بسیار حائز اهمیت باشد. اصولا در تولید سایر پشم های معدنی بدلیل نوع خواص مواد اولیه مورد استفاده، امکان الیاف سازی (بصورت ظریف و بلند) به شکل کامل وجود ندارد بهمین دلیل امکان استحصال در دانسیته های پایین غیر ممکن میباشد.
· مقاومت حرارتی : بطور کلی پشم های معدنی از جمله پشم‌شیشه به لحاظ رفتار در برابر آتش دارای بالاترین مشخصات استانداردهای آتش بوده که برخی از آنها بشرح ذیل ارائه می گردد:
BS ۴۷۶ – Class ۰
DIN ۴۱۰۲ – Class B۱
ISO ۱۱۸۲ – Non Combustible
همچنین پشم‌شیشه مطابق استاندارد ملی ایران (۲- ۷۲۷۱) جزء مواد نسوز یا غیر قابل سوختنی (گروه A۱ یا A۲ طبقه بندی مصالح و فرآورده های ساختمانی) دسته بندی شده است.
لازم به ذکر است استفاده از نوعی رزین آلی با نام فنولیک بعنوان اتصال دهنده پلیمری (Binder ) در تولید پشم‌شیشه، پشم سنگ و پشم سرباره موجب گردیده کاربرد این عایق ها به دمای حدود ۳۰۰ درجه سانتیگراد تقلیل یابد ولی محصول D۶۰W این شرکت که فاقد رزین، سفید رنگ، با یک طرف تور سیمی گالوانیزه و دانسیته ۶۰است قادر به تحمل دمای حدود ۶۰۰ درجه سانتیگراد میباشد که قابلیت استفاده در عایق‌کاری یا ایزو لاسیون حرارتی لوله های با سایز بیشتر از ۲۴ اینچ و همچنین مخازن، بویلرها و… را دارد.
· تاثیرات زیست محیطی : عایق های الیاف معدنی خصوصا پشم‌شیشه به رغم تصور عامه عاری از آزبست بوده و از نظر سلامتی و بهداشت همخوانی با محیط زیست و سلامت کار را دارد. این موضوع در پایگاههای اینترنتی سازمان بهداشت جهانی (WHO) و آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) وابسته به سازمان ملل قابل بررسی است :
همچنین تاییدیه های اخذ شده از مراجع ذیصلاح داخلی مانند معاونت سلامت محیط کار (وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) و بخش بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) شرکت ملی صنایع پتروشیمی گواه دیگری بر این ادعاست.
· تاثیر پذیری محیط : تنها عایق پشم‌شیشه به لحاظ مواد اولیه (شیشه) نسبت به عوامل محیط خارجی نظیر هوازدگی مقاوم است و طول عمر بسیار زیادی داشته و به دلیل عدم استفاده از مواد اولیه ای نظیر سنگ و نمک در فرآیند تولید دچار هوازدگی نشده و نتیجتا الیاف آن تبدیل به پودر نگردیده و ریزش نمی نمایند.
همچنین از نظر میزان جذب رطوبت نیز همانند سایر پشم های معدنی دارای قابلیـت مناسب میباشد بطوریکه در رطوبت نسبی حدود ۹۰%، به میزان ۱/ ۰درصد از حجـم خود رطوبت جذب می نماید.
· دامنه کاربردها : پشم‌شیشه بعنوان یک عایق کارآمد و درعین حال ارزان جهت ایزو لاسیون حرارتی و صوتی در صنایع مختلف نظیر ساختمان، تاسیسات، نیروگاهها، سیمان، نفت، گاز و پتروشیمی و لوازم خانگی (نظیر اجاق گازها) می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
سایر مزایا :
· الیاف پشم‌شیشه دارای خواص جذب صوت فوق العاده ای در بین عایقهای الیافی میباشد.
· رشد گیاهان، میکروب، قارچ و باکتری در پشم‌شیشه برخلاف سایر پشم های معدنی که دارای پایه معدنی خاکی (نظیر بازالت و سیلیکات) میباشد امکان پذیر نمی‌باشد
· امکان تولید عایق پیش ساخته نظیر سه راهی، زانویی و قالب شیر تنها در عایق حرارتی پشم‌شیشه وجود دارد.
· پشم‌شیشه دارای قابلیت فشردگی (Compressability) فوق العاده میباشد بطوریکه تا حدود مشخصی در زیر بارگذاری خواص خود را حفظ می نماید و این به دلیل شکل و نوع شبکه الیافی آن است. انواع دیگر عایق های الیافی در بارگذاری دچار تخریب فیزیکی می گردند.
شرکت مهندسی عایق هورگام نمایندگی رسمی شرکت پشم شیشه ایران
